Việc hỗ trợ thúc đẩy thương mại, nâng cao giá trị kinh tế với các loại nông sản, đưa đặc sản vùng miền trong nước đến gần hơn với người tiêu dùng Việt thông qua kênh siêu thị là rất cần thiết.

Tuy nhiên, bài toán khó giải nhất không chỉ là vấn đề chất lượng - sản lượng, giá cả của đặc sản vùng miền, câu chuyện “hài hòa lợi ích” hay “đôi bên cùng có lợi” vẫn là những nút thắt chưa thể hóa giải.

Theo bà Vũ Kim Anh, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ DN (BSA) thuộc Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, “Giá cả của đặc sản cũng là cả vấn đề. Thông thường, giá của mặt hàng đặc sản bán trong siêu thị sẽ khác với giá phân phối ở thị trường bên ngoài. Không những vậy, quy trình trong doanh nghiệp để làm việc với các siêu thị thì mỗi siêu thị lại có một bộ hồ sơ riêng. Và các đơn vị sản xuất trước tiên phải đáp ứng về mặt giấy tờ chứng nhận chất lượng sản phẩm, giấy tờ hoạt động của doanh nghiệp, cho tới các quy trình giao nhận”.

Mặc dù vậy, hệ thống các nhà bán lẻ lớn vẫn luôn quan tâm ủng hộ và sẵn sàng hỗ trợ việc đưa nông sản, đặc sản vùng miền lên kệ siêu thị. Chia sẻ với báo chí tại Lễ hội “Nông sản – Đặc sản vùng miền 2023” vừa mới tổ chức tại Tp Hồ Chí Minh, ông Phạm Nguyễn Thái Huy - Phó tổng giám đốc siêu thị Giga Market, khẳng định: phía siêu thị luôn ủng hộ và hỗ trợ, tạo điều kiện tối đa để các doanh nghiệp chuyên sản xuất các đặc sản vùng miền đưa hàng vào đây. Trước hết là hỗ trợ mặt bằng, quầy, kệ và tất cả các thứ về trưng bày. Đồng thời siêu thị cũng hỗ trợ nhân viên bán hàng, hỗ trợ chiết khấu (chiết khấu về sản phẩm, chiết khấu về doanh thu và lợi nhuận)... để đồng hành cùng các đặc sản Việt ở nông thôn.

Bản thân siêu thị Giga Market thuộc Gigamall hiện cũng đang làm việc với gần 50 đơn vị có các sản phẩm đặc sản địa phương, truyền thống vùng miền, sản phẩm OCOP… Tuy nhiên, theo ông Huy, “đưa vào siêu thị phải là những đặc sản đã được chứng nhận, có các giấy tờ pháp lý liên quan đến an toàn thực phẩm một cách rõ ràng. Tức là tất cả những việc mà các doanh nghiệp đã làm. Tuy nhiên, thời gian đầu cho việc tiếp cận của các đặc sản vùng miền với chuỗi phân phối, siêu thị có thể sẽ gặp không ít khó khăn”.

Đó là điều mà các đơn vị sản xuất muốn đưa đặc sản vùng miền vào siêu thị cần phải hóa giải. Nhất là với yêu cầu gì chưa đủ, chưa đạt thì mong rằng các siêu thị cần nhắc nhở ngay để đơn vị sản xuất có thể bổ sung ngay và hoàn thiện giấy tờ, hồ sơ. Bởi nếu cứ đợi đúng thời gian rồi siêu thị mới trả lời cho đơn vị sản xuất sẽ rất khó.

Vì vậy, bà Vũ Kim Anh, cho rằng: “việc kết nối tốt giữa doanh nghiệp với siêu thị là rất quan trọng để có thể đưa đặc sản vùng miền vào chuỗi bán lẻ hiện đại. Về phía các siêu thị cũng nên có sự đồng cảm với việc muốn đưa đặc sản vùng miền một cách nhiều nhất và tốt nhất ra thị trường. Nếu có sự trao đổi, gắn kết, chia sẻ, cảm thông giữa nhà mua và nhà bán, tôi nghĩ kết quả sẽ tốt hơn”.

Ở góc độ doanh nghiệp sản xuất mặt hàng đặc sản, chia sẻ với tạp chí Vnbusiness,  ông Lương Việt Chương, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất và kinh doanh quốc tế Đất Phú, cho biết khó khăn của những doanh nghiệp nhỏ và vừa khi đưa mặt hàng đặc sản vào siêu thị là vấn đề về chi phí.

Dẫn lời than phiền của một số doanh nghiệp khác, ông Chương cho rằng: khi đưa hàng hóa vào hệ thống siêu thị là càng bán càng lỗ. Bởi vì, theo ông Chương: mức chiết khấu khá cao, ngoài ra phải kể đến những chi phí như hỗ trợ cho siêu thị mở chi nhánh mới, phí quầy kệ, kể cả chi phí cho sinh nhật… Khi cộng lại, các doanh nghiệp dường như mất hết lợi nhuận và chịu cảnh lỗ.

“Riêng bản thân công ty chúng tôi đang có mô hình là chia sẻ doanh thu với các TTTM và siêu thị. Như với TTTM Takashimaya (quận 1, Tp.HCM) có cách làm khá hay khi chia sẻ doanh thu giữa nhà mua với nhà bán. Họ không lấy phí mặt bằng mà sẽ lấy phần trăm trên doanh số bán tại quầy”, ông Chương dẫn chứng, và cho rằng “hình thức chia sẻ doanh thu như vậy rất phù hợp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong mảng đặc sản. Nếu như doanh nghiệp cố gắng bán hàng sẽ có tiền, có lợi nhuận, còn nếu không bán được sẽ tự chuyển đi chỗ khác”.

Với mô hình chia sẻ doanh thu, đứng ở góc độ quản lý TTTM Gigamall, ông Phạm Nguyễn Thái Huy, cho biết bên trong TTTM có siêu thị Giga Market vẫn đang hợp tác với doanh nghiệp thông qua hình thức chia sẻ doanh thu, không lấy tiền thuê quầy kệ cố định hàng tháng.

“Chúng tôi rất linh động trong chuyện hợp tác đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhất là những doanh nghiệp khởi nghiệp. Làm sao để hỗ trợ một cách tốt nhất cho họ để có thể mang những sản phẩm đặc sắc nhất của các vùng miền vào siêu thị”, ông Huy khẳng định.

Qua câu chuyện nêu trên, chúng ta có thể thấy rằng việc đưa đặc sản vùng miền vào các chuỗi siêu thị sẽ không phải là bài toán quá khó, điều mà các doanh nghiệp sản xuất mong muốn là cách thức chia sẻ doanh thu hay việc linh động chính sách của siêu thị như thế nào để đôi bên cùng có lợi, không ai phải chịu thiệt là điều rất quan trọng.

Nguồn: Tạp chí Thương Trường